پاچنبری چیست؟
پاچنبري (Clubfoot) يكي از شايع‌ترين و قديمي‌ترين بيماري‌هايي است كه بشر آن را شناخته است. اين بيماري از بدو تولد نمود پيدا مي‌كند. در اين بدشكلي پا، قسمت جلوي پا به سمت داخل و پايين چرخيده و پاشنه نيز به سمت داخل مي‌چرخد.
در عارضه پاچنبری (کلاب فوت)، تاندون‌هایی که عضلات پا را به استخوان‌های مچ پا متصل می‌کنند کوتاه و سفت می‌شوند، که همین باعث می‌شود مچ پا به داخل بچرخد. اگر چه عارضه پاچنبری در همان هنگام تولد قابل تشخیص است، اما بسیاری از موارد آن ابتدا در طول سونوگرافی‌های دوران بارداری تشخیص داده می‌شوند.
تقریباً در نیمی از کودکان مبتلا به عارضه پاچنبری، هر دو پا درگیر می‌شوند. همچنین، احتمال دچار شدن به این بدشکلی در پسرها دو برابر دخترها است.
علت پا چنبری
پژوهشگران هنوز در مورد علت کلاب فوت مطمئن نیستند. قابل قبول‌ترین نظریه این است که پا چنبری پی‌آمد ترکیبی از عامل‌های محیطی و ژنتیکی است. احتمال ابتلای نوزادان به این بیماری در خانواده هایی که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند، بیشتر است.
انواع پاچنبري
عارضه پاچنبری, درمان پا چنبری
پاچنبري يكي از شايع‌ترين و قديمي‌ترين بيماري‌هايي است كه بشر آن را شناخته است
اغلب عارضه پاچنبری (کلاب فوت) به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
پاچنبری منفرد (ناشناخته): شایع‌ترین نوع این بدشکلی است و در کودکانی بروز می‌کند که مشکل پزشکی دیگری ندارند.
· پاچنبری غیرمنفرد: به همراه انواع مختلفی از بیماری‌ها یا اختلالات عصبی-عضلانی، مانند آرتروگریپوز و اسپینا بیفیدا ( مهره شکاف دار) رخ می‌دهد. معمولاً اگر پاچنبری با یک عارضه عصبی-عضلانی مرتبط باشد نسبت به درمان مقاوم‌تر بوده و نیازمند دوره طولانی‌تری از درمان‌های غیرجراحی، یا حتی انجام چند مورد جراحی، خواهد بود.
عارضه پاچنبری، با هر شدتی یا از هر نوعی که باشد، بدون درمان بهبود نمی‌یابد. اگر عارضه پاچنبری کودکی درمان نشده باشد به جای راه رفتن روی کف پا بر روی کناره مچ پاها راه خواهد رفت، کال‌های (زوائد استخوانی) دردناکی در مچ پاهای او به وجود خواهد آمد، قادر به پوشیدن کفش نخواهد بود و به صورت مادام‌العمر دچار درد مچ پا شده و در اغلب موارد دامنه فعالیت‌هایش به شدت محدود می‌شود.
پزشک معالج می‌بایست به والدین آن دسته از نوزادان مبتلا به پاچنبری که مشکل پزشکی قابل توجه دیگری ندارد اطمینان دهد که با انجام اقدامات درمانی مناسب پاهای فرزندشان درمان خواهد شد، به طوری که بتواند زندگی پویا و نرمالی داشته باشد.
ميزان شيوع پا چنبری
عارضه پاچنبری, درمان پا چنبری
شدت پاچنبری هر چقدر هم زیاد باشد باز هم در درمان اولیه آن از جراحی استفاده نمی‌شود
پاچنبري يک تغيير شکل مادرزادي است که از بدو تولد وجود دارد. در اين بد شکلي پا، قسمت جلو پا به سمت داخل و پايين چرخيده و در عقب، پاشنه هم به سمت داخل چرخيده است.
• در هر ۱۰۰۰ تولد زنده، يک مورد پا چنبري وجود دارد.
• در پسرها دو برابر دخترها رخ مي دهد.
• مي تواند يک طرفه يا دو طرفه باشد.
• در بيشتر موارد سابقه فاميلي اين عارضه وجود دارد.
• احتمال رخداد اين عارضه در کودکان ديگر خانواده اي که يک کودک مبتلا دارند، پايين و در حدود ۳ درصد است.
تشخیص پا چنبری
بیماری کلاب فوت هنگام معاینه فیزیکی به درستی تشخیص داده می‌شود، پزشک گاهی دستور انجام پرتونگاری (عکسبرداری با اشعه ایکس) را نیز می‌دهد.
راه ها و روش های درمان پا چنبری
در اینجا هدف درمان این است که درد پا از بین برود و پا عملکرد طبیعی خود را به دست بیاورد، به طوری که بیمار بتواند هنگام راه رفتن و ایستادن کف پای خود را به طور کامل روی زمین بگذارد.
عارضه پاچنبری, درمان پا چنبری
عارضه پاچنبری، با هر شدتی یا از هر نوعی که باشد، بدون درمان بهبود نمی‌یابد
درمان بدون جراحی
شدت پاچنبری (کلاب فوت) هر چقدر هم زیاد باشد، باز هم در درمان اولیه آن از جراحی استفاده نمی‌شود. روش پونستی پرکاربردترین تکنیک مورد استفاده در آمریکای شمالی و سراسر دنیا روش پونستی است، که در آن از کشش ملایم و گچ گرفتن برای اصلاح تدریجی این عارضه استفاده می‌شود.
بهترین زمان برای استفاده از روشی پونستی کمی پس از تولد است، البته نوزادانی در سنین بالاتر هم با این روش به خوبی درمان شده‌اند. اصول کار این روش عبارتند از:
دستکاری و گچ گرفتن
پای نوزاد به آرامی کشیده می‌شود و طوری دستکاری می‌شود که در وضعیت صحیح قرار بگیرد. سپس از انگشتان پا تا ران گچ گرفته می‌شود تا پا در جای خود ثابت بماند. هر هفته این پروسه که شامل کشیدن، اصلاح وضعیت و گچ گرفتن است تکرار می‌شود، تا زمانی که بهبود چشمگیری در وضعیت پا حاصل شود. در اکثر موارد این بهبودی حدوداً طی 6 تا 8 هفته به دست می‌آید.
آزاد کردن (تنوتومی) تاندون آشیل
پس از دوره دستکاری و گچ گرفتن، اکثر نوزادان برای آزاد کردن تاندون آشیل (طناب پاشنه) از سفتی و کوتاهی دائمی به انجام یک عمل جراحی جزئی نیاز پیدا می‌کنند.
در این عمل سریع ( موسوم به تنوتومی)، پزشک از ابزار بسیار نازکی برای برش دادن تاندون استفاده می‌کند. برش بسیار کوچک است و نیاز به بخیه ندارد. پا باز هم گچ گرفته می‌شود تا در زمان بهبودی تاندون، که معمولاً حدود 3 هفته طول می‌کشد، از آن محافظت شود. تا زمانی که گچ باز شود، تاندون آشیل دوباره رشد کرده و به اندازه مناسب و بلندتری می‌رسد و به این ترتیب پاچنبری به طور کامل اصلاح می‌شود.
روش فرانسوی
یکی دیگر از روش‌های غیرجراحی اصلاح پاچنبری (کلاب فوت) است که شامل کشش، متحرک‌سازی و نواربندی می‌شود. روش فرانسوی (که به آن روش عملکردی یا درمان فیزیکی هم گفته می‌شود) عموماً تحت نظر یک متخصص طب فیزیکی باتجربه و آموزش دیده انجام می‌شود.
درمان به روش فرانسوی هم مانند روش پونستی کمی بعد از تولد آغاز می‌شود و نیازمند مشارکت خانواده است. پای بچه می‌بایست هر روز کشیده و دستکاری شود، و با نوار چسب مخصوص بسته شود تا دامنه حرکت به دست آمده با استفاده از دستکاری حفظ شود. پس از نواربندی هم، یک اسپلینت پلاستیکی بر روی نوار چسب گذاشته می‌شود تا بهبودی حاصل شده در دامنه حرکت حفظ گردد.
در این روش تقریباً هفته‌ای سه بار باید به متخصص طب فیزیکی مراجعه کرد. از آنجا که این برنامه هر روز باید انجام شود، پزشک روش صحیح انجام آن در خانه را به والدین یاد می‌دهد.
وضعیت پای اکثر نوزادان پس از 3 ماه به طور چشمگیری بهبود می‌یابد، و به همین دلیل نیاز به مراجعه به متخصص کمتر می‌شود. نوزادان تحت درمان با روش فرانسوی نیز مانند نوزادان درمان شده با روش پونستی معمولاً برای بهبود توانایی خم کردن مچ پا به عقب، به آزاد کردن تاندون آشیل نیاز پیدا می‌کنند.
