شقاق مقعد (آنال فیشر)، وضعیتی بسیار دردناک است که در پوشش کانال مقعد، بر اثر برش یا پاره شدن سلول‌های سطحی مقعد گسترش می‌یابد.
شقاق می‌تواند باعث درد در طی حرکت روده و خون در مدفوع شود. اغلب شقاق مقعد کمتر از یک سانتی‌متر است، اما اعصاب این بخش جز قسمت‌های بسیار حساس بدن است. به عنوان یک نتیجه، درد در این منطقه می‌تواند بسیار شدید باشد. در این مقاله علائم شقاق مقعد، تشخیص و درمان شقاق مقعد را پوشش می‌دهیم و شیوه‌ای را که می‌توان از آنها جلوگیری کرد را خدمت شما عزیزان شرح می‌دهیم.
شقاق یا آنال فیشر چیست؟
شقاق مقعد وضعیتی بسیار دردناک حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق مقعد به صورت یک خط طولی در نیمه تحتانی کانال مقعد زیر خط دندانه‌ای، شکل می‌گیرد. این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد بنابراین وضعیتی دردناک برای بیمار در حین اجابت مزاج و دفع مدفوع ایجاد می‌کند. شقاق مقعد برشی کوچک در بافت نازک و مخاطی ناحیه مقعد است که در اثر مدفوع سخت یا بزرگ در طول حرکت روده‌ای، ممکن است رخ دهد. از علائم شقاق مقعد می‌توان به درد و خونریزی با حرکت روده اشاره کرد.علائم شقاق مقعد
شقاق مقعد در نوزادان و نوجوانان بسیار رایج است، اما می‌تواند در هر سنی اتفاق بیافتد. اغلب شکاف‌های مقعدی با درمان‌های ساده مانند افزایش مصرف فیبر و حمام در آب ولرم بهتر می‌شوند. برخی از افراد مبتلا به شقاق مقعد ممکن است برای تسکین علائم شقاق مقعد، به دارو یا گاهی اوقات جراحی نیاز داشته باشند.
در اغلب موارد، علائم شقاق مقعد در عرض چهار تا شش هفته خود به خود بهبود می‌یابد. شقاق مزمن بیش از هشت هفته باقی می‌ماند. اگر شقاق مقعد با درمان‌ها دارویی بهبود نیافت، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. ممکن است پزشک شما برای سایر اختلالات زمینه‌ای که می‌تواند باعث ایجاد شقاق مقعدی شود جستجو کند.
علائم شقاق مقعد:
وجود خون در مدفوع یک علامت رایج از شقاق مقعد است.
سایر علائم و نشانه‌های شقاق مقعد عبارت‌اند از:
درد به ویژه هنگام عبور مدفوع. در طول گذراندن مدفوع، درد شدید است و پس از آن ممکن است احساس سوزش عمیق‌تر وجود داشته باشد. ترس از درد ممکن است بعضی از بیماران را از رفتن به توالت باز دارد و خطر ابتلا به یبوست را افزایش دهد. اگر طول مدت دفع مدفوع افزایش یابد، می‌تواند درد را بدتر کند، زیرا مدفوع سخت‌تر و بزرگ‌تر خواهد شد. برخی از افراد ممکن است هنگامی که خود را با کاغذ توالت تمیز می‌کنند، دچار درد شدید شوند.علائم شقاق مقعد
خارش در منطقه مقعد از جمله علائم شقاق در فرد است، احساس خارش ممکن است متناوب یا پایدار باشد.
سوزش ادرار احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار، از جمله علائم شقاق مقعد است که بسیار نادر است. برخی از بیماران ممکن است اغلب در هنگام ادرار کردن، احساس سوزش کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر در هنگام حرکت روده‌ای دچار درد هستید یا بعد از یک حرکت روده، متوجه خون در مدفوع یا کاغذ توالت شدید؛ نشانه‌ای از علائم شقاق مقعد است، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. شما باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. شما عزیزان می‌توانید از لیست موجود در سامانه نوبت‌دهی دکتر دکتر، کمک گرفته و پزشک متخصص خود را در سطح کشور انتخاب کنید. از اینجا، به لیست متخصصان گوارش کشور دسترسی داشته باشید.
علل شقاق مقعد
آنال فیشر یا شقاق مقعد به چند دلیل می‌تواند رخ دهد، از جمله:
یبوست: مدفوع بزرگ و یبوست ضایعات بیشتری در ناحیه مقعد در طی حرکت روده نسبت به مدفوع نرم و کوچک‌تر ایجاد می‌کند.
اسهال: اسهال مکرر می‌تواند باعث ایجاد شقاق مقعد شود.
اسپاسم عضلانی: کارشناسان معتقدند اسپاسم عضلانی اسفنکتر مقعد ممکن است خطر ابتلا به شقاق مقعد را افزایش دهد. اسپاسم یک حرکت کوتاه، حرکتی عضلانی و خودکار است. در اسپاسم عضله به طور ناگهانی سفت می‌شود. اسپاسم عضلانی همچنین ممکن است روند بهبودی را تضعیف کند.
رابطه جنسی مقعدی: در موارد نادر می‌تواند باعث ایجاد شقاق مقعد شود.
بارداری و زایمان: زنان باردار در معرض خطر ابتلا به شقاق مقعد قرار دارند. پوشش مخاطی مقعد، همچنین ممکن است در حین زایمان پاره شود.
بیماری‌های مقاربتی: با درصد بالایی در ابتلا به شقاق مقعد مرتبط هستند. نمونه‌هایی از این بیماری‌ها: سفلیس، HIV ،HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)، تبخال و کلامیدیا هستند.
شرایط خاص: برخی از شرایط اساسی، مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سایر بیماری‌های التهابی روده ممکن است باعث ایجاد زخم در ناحیه مقعد شود.
شقاق مقعد چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولاً می‌تواند شقاق مقعد را با بررسی محدوده اطراف مقعد تشخیص دهد. با این حال، ممکن است بخواهد معاینه رکتوم انجام دهد تا تشخیص را تأیید کند. در طول این امتحان، پزشک ممکن است لوله‌ای را به راست روده وارد کند تا میزان آنال فیشر را ببیند. این ابزار پزشکی یک لوله نازک است که اجازه می‌دهد تا پزشکان کانال مقعد را بررسی کنند. با استفاده از آنسکوپ نیز ممکن است پزشک سایر علل درد مقعد مانند هموروئید را پیدا کند. در برخی موارد درد رکتوم، ممکن است برای ارزیابی بهتر علائم، نیاز به یک آندوسکوپی باشد.
درمان آنال فیشر یا شقاق
پماد درمان معمول برای شقاق مقعدی است. در بیشتر موارد، شقاق مقعد خود به خود، ظرف چند هفته بهبود می‌یابد. پزشک ممکن است بعضی از داروها را برای تسکین علائم شقاق مقعد از قبیل درد، سوزش، یا ناراحتی تجویز کند. اگر بیمار از یبوست رنج می‌برد، ممکن است ملین تجویز شود. فرد نیز تشویق خواهد شد که میزان مصرف فیبرهای رژیمی خود را افزایش دهد که به دفع مدفوع کمک می‌کند. اگر میزان جذب فیبر سریع و بیش از حد بالا باشد، احتمال ابتلا به گرفتگی معده، باد، نفخ و اسهال وجود دارد. افزایش باید به تدریج انجام شود.رابطه جنسی مقعدی - در موارد نادر می‌تواند باعث ایجاد شقاق مقعد شود.
برای کاهش علائم شقاق مقعد از جمله درد، پزشک ممکن است بی حسی موضعی را توصیه کند. موضعی به معنی آن است که به طور مستقیم به پوست اعمال می‌شود. برای احساس سوزش طولانی مدت پس از رفتن به توالت، ممکن است داروهای مسکن، جوابگو باشند. یک حمام ولرم (نه خیلی گرم) به آرامش عضلات کمک می‌کند و درد را کاهش می‌دهد. در برخی موارد، پزشک برای کاهش علائم شقاق مقعد، از داروهای مسدودکننده کانال کلسیم (برای کاهش فشار خون بالا طراحی شده است)، استفاده می‌کند. این داروها عضله اسفنکتر را آرام می‌کند و همچنین میزان خون در منطقه آسیب‌دیده را افزایش می‌دهد که باعث بهبودی می‌شود. استفاده از کرم‌های ضد التهاب، یکی دیگر از روش‌های درمان شقاق مقعد است که برای کاهش علائم شقاق مقعد از جمله خارش و درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر شقاق مقعد مزمن (طولانی مدت) است و درمان نمی‌شود، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. بخشی از عضله اسفنکتر مقعد به صورت جراحی برداشته می‌شود که منجر به اسپاسم کمتر می‌شود. این روش به عنوان اسفنکتروتومی داخلی شناخته می‌شود. فیشرکتومی جراحی حذف فیشر است. این روش نادر است و ممکن است در کودکان استفاده شود.
علائم شقاق:
عوارض جانبی
عوارض شقاق مقعدی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
عدم بهبودی: شقاق مقعد که طی هشت هفته بهبود نیابد، مزمن است و ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشد.
عود بیماری: هنگامی که شقاق مقعد را تجربه کرده‌اید، مستعد ابتلا به یک بیماری دیگر هستید.
پارگی بیشتر مقعد: شقاق مقعد ممکن است به عضلات اطراف (حلقه عضلانی) گسترش یابد که به این حالت اسفنکتر داخلی مقعدی گفته می‌شود. شکاف ناخوشایند می‌تواند چرخه‌ای از ناراحتی ایجاد کند که ممکن است برای کاهش درد و یا برداشتن شقاق دارو یا عمل جراحی لازم باشد.
جلوگیری از شقاق مقعد
شما ممکن است با اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از یبوست یا اسهال از شقاق مقعد جلوگیری کنید. خوردن غذاهای دارای فیبر بالا، مایعات، نوشیدنی و ورزش منظم برای جلوگیری از فشار در طول حرکت روده‌ای می‌تواند مؤثر باشد
